Παιδικά Θρακιώτικα παιχνίδια

Με ποιες δραστηριότητες ασχολούνταν τα παιδιά, αγόρια ή κορίτσια, στον ελεύθερό τους χρόνο στα μέσα του περασμένου αιώνα; Ποια παιχνίδια έπαιζαν τις μέρες του χειμώνα που δεν είχαν αγροτικές δουλειές, τα βράδια όταν επέστρεφαν από τη βοσκή των ζώων, τις Κυριακές μα και τις γιορτές; «Τις Κυριακές και τις γιορτές μαζευόμασταν συνήθως κατά γειτονιές και τραγουδώντας με το στόμα ή ακούγοντας το γραμμόφωνο, αν υπήρχε κάποιο, χορεύαμε.

Εμείς τα κορίτσια ασχολούμασταν κυρίως με το πλέξιμο και το γνέσιμο τις βραδιές καθιστά δίπλα στη γιαγιά και τη μάνα μας. Δεν είχαμε πονηριά, δεν είχαμε κακία, δεν είχαμε ζήλεια», λέει η γιαγιά Σίσκογλου Δήμητρα από τα Δίκαια του Δήμου Τριγώνου. «Τις Κυριακές παίζαμε «το τζαμί» και «το τσαλίκ» καθώς «το μπιζ» όπως και «το σκλαβάκι» σε δρόμους, σε σοκάκια, στην πλατεία του χωριού, μα και όταν πηγαίναμε τα ζώα στα χωράφια για να βοσκήσουν» αναφέρει ο κάτοικος της Βρύσης Διδυμοτείχου Παπαδόπουλος Πολυχρόνης, ο οποίος συμπληρώνει: «Τα παιχνίδια που αναφέρω παίζονταν ομαδικά. Σπάνια συμμετείχαν σ? αυτά τα κορίτσια». Υπήρχαν κι άλλα παιδικά παιχνίδια με τις ακόλουθες ονομασίες: «κατ-κουτ», «πέρνιτσα», «σκοβακάτα», «σεκτιρμέ», «μακρινή γαϊδούρα», «το δαχτυλίδι», «το μαντηλάκι», «η ζύμη» κλπ? Στο παρόν δημοσίευμα παρουσιάζονται σχεδόν όλα που αναφέρονται παραπάνω, για να μην λησμονηθούν στο διάβα του χρόνου. Αυτό που πρέπει να επισημανθεί στο σημείο αυτό είναι η εξής διαπίστωση: στη γεωγραφική περιοχή του Νομού Έβρου υπάρχουν ή πιο συγκεκριμένα υπήρχαν παλιότερα παιχνίδια τα οποία, εκτός από ορισμένα, διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή ή από χωριό σε χωριό, άσχετα αν οι χιλιομετρικές αποστάσεις είναι ή ήταν μικρές. Το παιχνίδι λόγου χάρη «τσιλίκ» ή «τσαλίκ» εμφανίζεται από τη μια άκρη μέχρι την άλλη του Νομού Έβρου.

«Τσιλίκ ή Τσαλίκ»

«Γύρω στο 1956 φοιτούσαμε στο δημοτικό σχολείο της Βρύσης Διδυμοτείχου, το οποίο ήταν μονοθέσιο, περίπου 70 παιδιά και είχαμε έναν δάσκαλο. Τις Κυριακές συνήθως παίζαμε το «τσιλίκ» και το «τζαμί». Για να παίξουμε το παιχνίδι που λέγεται «τσιλίκ» φτιάχναμε δύο ομάδες οι οποίες κυρίως αποτελούνταν από αγόρια. Πολύ σπάνια συμμετείχαν στις ομάδες αυτές και κορίτσια. Σ? έναν ευρύ χώρο και σε μεγάλη σχετικά απόσταση παρατάσσονταν οι δύο ομάδες η μία απέναντι από την άλλη. Ο καθένας μας κρατούσε μια μακριά, του ενός και πλέον μέτρου, βέργα. Είχαμε και ένα κοντό ξύλο το οποίο ήταν πελεκημένο και στις δύο του πλευρές το οποίο το τοποθετούσαμε κάτω στη γη. Χτυπώντας το ελαφρώς με τη βέργα την οποία κρατούσαμε αυτό αναπηδούσε. Ξαναχτυπώντας το συγχρόνως προσπαθούσαμε να το πετάξουμε όσο πιο μακριά γινόταν. Το ίδιο φυσικά έκανε και η άλλη από τις δύο ομάδες. Νικητής ήταν η ομάδα εκείνη που έριχνε το «τσιλίκ», όταν ολοκληρώνονταν στο σύνολο τους οι προσπάθειες όλων των παικτών».

«Τζαμί»

«Για να παίξουμε το παιχνίδι αυτό δημιουργούσαμε δύο ομάδες αποτελούμενες από αγόρια και κορίτσια. Βρίσκαμε αρχικά δέκα κομμάτια κεραμίδια τα οποία τα τοποθετούσαμε το ένα πάνω στο άλλο. Έπειτα πέρναμε μια λαστιχένια μπάλα και προσπαθούσαμε από μια απόσταση εφτά περίπου μέτρων να χτυπήσουμε το «τζαμί». Αν το καταφέρναμε αυτό, άρχιζε αμέσως το κυνηγητό με τη μπάλα. Η ομάδα που έχανε κυνηγούσε με τη μπάλα την ομάδα η οποία κέρδιζε και η οποία, έχοντας και η ίδια στην κατοχή της μια μπάλα λαστιχένια προσπαθούσε να ξαναχτυπήσει το «τζαμί»».

Τα δύο ακόλουθα παιχνίδια το «σκλαβάκι» καθώς και το «μπιζ» παίζονταν από κορίτσια και αγόρια του χωριού Βρύση καθημερινά.

«Σκλαβάκι»

«Το παιχνίδι αυτό παίζονταν με δύο ομάδες. Σε απόσταση τοποθετούσαμε ένα συγκεκριμένο σημάδι. Έτρεχαν δύο παίκτες, ένας από κάθε ομάδα, προς το σημείο του σημαδιού και όποιος πρώτος το ακουμπούσε, δεν καίγονταν».

«Μπιζ»

«Μόνο αγόρια παίζαμε το παιχνίδι αυτό. Με το ένα μας χέρι κλείναμε τα μάτια μας να μην βλέπουμε και το άλλο χέρι μας το τοποθετούσαμε κάτω από την ωμοπλάτη του χεριού με το οποίο κλείναμε τα μάτια μας. Όλη η ομάδα μαζεύονταν τότε γύρω σου και κάποιος σε χτυπούσε. Αν έβρισκες αυτόν που σε χτυπούσε, τότε αυτός έπαιρνε την θέση σου».

Τα παραπάνω παιχνίδια όπως εισαγωγικά αναφέρω μου τα αφηγήθηκε ο κύριος Παπαδόπουλος Πολυχρόνης ή Χρόνης ο οποίος κατάγεται από το δημοτικό διαμέρισμα Βρύση του Διδυμοτείχου, μα ζει πάνω από τριάντα χρόνια στην Αλεξανδρούπολη.

Παιχνίδια, όπως το «κατ-κουτ», η «πέρνιτσα», το «σεκτιρμέ», η «ζύμη», η «σκοβακάτα» κ.α. ήταν κατ? εξοχήν παιχνίδια των αγοριών τα οποία παίζονταν στο χωριό Δίκαια του Δήμου Τριγώνου πριν από αρκετά χρόνια. Αυτά τα αφηγήθηκαν οι κάτοικοι των Δικαίων Κουκουγιαννίδης Παντελής και Παπαθεοδώρου Αθανάσιος.

«Κατ-κουτ»

«Όταν πηγαίναμε στα ζώα για να τα βοσκήσουμε παίζαμε ένα παιχνίδι που λέγονταν «κατ-κουτ». Για να ξεκινήσει το παιχνίδι αυτό γίνονταν κλήρωση. Ο επιλεγόμενος έπαιρνε στη συνέχεια μια βέργα και την τοποθετούσε ξάπλα στο έδαφος σε απόσταση δέκα μέτρων από τους υπόλοιπους. Αυτοί κάθονταν στη σειρά, κυρίως σε πλαγιά βουνού, για να κατρακυλούν οι βέργες του και προσπαθούσαν με τις δικές τους βέργες να χτυπήσουν τη βέργα εκείνη. Στη συνέχεια αυτός που επιλέγονταν πριν με κλήρωση υποχρεούνταν να μαζεύει τις βέργες και να τις ξαναμοιράζει».

«Σεκτιρμέ»

«Αυτό το παιχνίδι παίζονταν από 3 ή 4 άτομα. Ρίχναμε ψηλά στον αέρα μια βέργα την οποία, όταν αυτή έπεφτε προς τα κάτω στο έδαφος, κρατώντας στα χέρια μας μια τραγιάσκα, ένα τρουβά ή το σακάκι μας, προσπαθούσαμε να την πιάσουμε».

Τα ακόλουθα δύο παιχνίδια μου τα αφηγήθηκε και τα περιέγραψε η γιαγιά Σίσκογλου Δήμητρα που σήμερα ζει στον ακριτικό οικισμό Δίκαια. Τα παιχνίδια αυτά παίζονταν αποκλειστικά από κορίτσια στις αυλές, στις γειτονιές και στα σοκάκια, όταν υπήρχε ο σχετικός ελεύθερος χρόνος, αφού και οι εργασιακές υποχρεώσεις των κοριτσιών παλιότερα ήταν πολλές.

«Δαχτυλίδι»

¨Αρχικά φτιάχναμε έναν κύκλο αρκετές κοπέλες. Έπειτα έπαιρνε μία κοπέλα ένα δαχτυλίδι και γυρνώντας γύρω από τον κύκλο προσποιούνταν πως άφηνε το δαχτυλίδι στων κοριτσιών τη χούφτα. Μία άλλη κοπέλα την παρακολουθούσε προσπαθώντας να βρει που αφέθηκε το δαχτυλίδι. Όλο αυτό το διάστημα λέγαμε τραγουδώντας τα ακόλουθα λόγια: «Πουν? το, πουν? το το δαχτυλίδι» και κάποιες κοπέλες από τον κύκλο αποκρίνονταν: «Να το , να το το δαχτυλίδι. Κι όποιος το βρει θα ?ναι δικό του το δαχτυλίδι που φορεί». Τέλος η κοπέλα την οποία όριζαν για να βρει το δαχτυλίδι αν το έβρισκε το έπαιρνε».

«Μαντηλάκι»

«Κάναμε έναν κύκλο αρκετά μεγάλο. Μία κοπέλα κρατώντας ένα μαντηλάκι στο ένα της χέρι περπατώντας από πίσω μας, κάποια στιγμή, άφηνε το μαντηλάκι στα πόδια κάποιας κοπέλας. Αν η συγκεκριμένη κοπέλα καταλάβαινε ότι το μαντηλάκι βρίσκεται πίσω της το έπαιρνε και γυρνούσε η ίδια γύρω από τον κύκλο αφήνοντάς το πίσω από όποια κοπέλα αυτή ήθελε, η οποία αν δεν το αντιλαμβάνονταν τότε η κοπέλα που το άφησε πίσω της την πλησίαζε και τη χτυπούσε με το χέρι της στην πλάτη».

Αυτά είναι λίγα από τα παιδικά παιχνίδια τα οποία παίζονταν παλιότερα σε πολλά χωριά του Νομού Έβρου.

πηγή http://www.politis-thrakis.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=2645&Itemid=28