Τα Κυθνιακά
Με το όνομα Κυθνιακά φέρονται στη νεότερη ελληνική ιστορία η εναντίον του Όθωνα στάση που συνέβη τον Φεβρουάριο του 1862 από τον λοχαγό Νικόλαο Λεωτσάκο διοικητή μικρού σχετικά στρατιωτικού τμήματος στη Σύρο.Ο επίορκος Νικόλαος Λεωτσάκος στασίασε κατά της τότε κυβέρνησης και επιβαβασθείς σε διερχόμενο πλοίο με 30 στρατιώτες υπό τις διαταγές του έσπευσε στη Κύθνο όπου και απελευθέρωσε τους εκεί εκτοπισμένους από την κυβέρνηση πολιτικούς εξόριστους, με απώτερο σκοπό να μεταβεί στη συνέχεια στη Χαλκίδα να εξεγείρει πολίτες και άλλους στρατιωτικούς ώστε να βαδίσει κατά της Αθήνας.
Τότε ο Νομάρχης Σύρου Α. Αλεξανδρόπουλος έσπευσε και ειδοποίησε τη Κυβέρνηση περί των κινήσεων και σκοπών του επίορκου λοχαγού τα σχέδια του οποίου είχαν διαρρεύσει. Αμέσως η κυβέρνηση δια του Υπουργού Ναυτικών διέταξε τον ατμομυοδρόμωνα τροχήλατο πλοίο “ΑΜΑΛΙΑ” (νεότευκτο τότε) με ένα λόχο στρατού να σπεύσει και να καταστείλει τη στάση. Ο κυβερνητικός λόχος αποβιβάστηκε πλησίον του λιμένα της Αγίας Ειρήνης στη Κύθνο, καλυπτόμενος από τον συνεχή κανονιοβολισμό του Αμαλία όπου και άρχισε κυκλοτερή προσβολή κατά των επαναστατών. Στις εκκαθαριστικές εκείνες μάχες που ακολούθησαν φονεύθηκε ο Λωτσάκος καθώς και οι πολιτικοί εξόριστοι που έφεραν οπλισμό Αγ. Σκαρβέλης και Μωραΐτίνης. Τους δε λοιπούς εξόριστους συνέλαβαν αιχμαλώτους.
Τα σκληρά όμως κυβερνητικά μέτρα που λήφθηκαν κατά των αιχμαλώτων εξήγειραν την τότε αθηναϊκή κοινή γνώμη υπέρ των στασιαστών που τιμήθηκαν μάλιστα ως ήρωες τόσο με πατριωτικά όσο και με λαϊκά επαναστατικά τραγούδια.
