Συνθήκη Αγίου Στεφάνου
Η υπογραφή της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου. Μια Συνθήκη που δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Στο Βερολίνο έγινε η μεγάλη μοιρασιά
Συνθήκη ειρήνης μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας που έθεσε τέρμα στον Δεύτερο Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877 – 1878. Υπογράφηκε στις 3 Μαρτίου 1878 στον Άγιο Στέφανο, κώμη της Θράκης κοντά στην Κωνσταντινούπολη.Η συνθήκη αυτή επικύρωσε, μέχρι ένα σημείο, τις απ’ ευθείας διαπραγματεύσεις της 31ης Ιανουαρίου 1878 της Αδριανούπολης. Η ηττημένη Τουρκία, για να εμποδίσει τα σχέδια των Ρώσων, που φαίνονταν οι μεγάλοι κληρονόμοι του ασθενούς κράτους του Βοσπόρου, στράφηκε στις Μεγάλες Δυνάμεις, με τη μεσολάβηση των οποίων, κυρίως της Αγγλίας και της Αυστρίας, υπογράφηκε η οριστική συνθήκη του Αγίου Στεφάνου.
Οι σπουδαιότεροι όροι της συνθήκης ήταν οι εξής:
α) Συγκροτείται η Μεγάλη Βουλγαρία, που ανακηρύσσεται αυτόνομη και περιλαμβάνει όλα τα εδάφη της Ευρωπαϊκής Τουρκίας εκτός από τη Θεσσαλία, Ήπειρο, Αλβανία, Χαλκιδική, Θράκη και Κωνσταντινούπολη. Με τις περιοχές αυτές η κυβέρνηση του σουλτάνου θα έρχεται σε επικοινωνία μόνο “διά θαλάσσης”.
β) Ο ηγεμόνας της Βουλγαρίας εκλέγεται από το λαό και η εκλογή του επικυρώνεται από την Υψηλή Πύλη.
γ) Αναγνωρίζεται η ανεξαρτησία του Μαυροβουνίου, της Σερβίας και της Ρουμανίας με σημαντική παραχώρηση και άλλων τουρκικών εδαφών στις δύο πρώτες.
δ) Οι επαρχίες της Βοσνίας, Ερζεγοβίνης και Νόβι – Παζάρ γίνονται αυτόνομες κάτω από τον έλεγχο της Αυστροουγγαρίας. Οι άλλοι όροι της συνθήκης ρυθμίζουν τα της διοίκησης της Κρήτης, Θεσσαλίας, Ηπείρου κλπ., τα περί ελεύθερης ναυσιπλοΐας στο Δούναβη και τα Στενά, τα της καταβολής χρηματικής αποζημίωσης από το σουλτάνο στους Ρώσους, περί αμνηστίας, περί προστασίας των Ρώσων ιερωμένων κλπ.
Γενικά η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου άφηνε πραγματική κληρονόμο της διαλυόμενης Οθωμανικής αυτοκρατορίας στην Βαλκανική Χερσόνησο την Ρωσία και προκάλεσε για αυτό έντονη την αντίδραση των Μεγάλων Δυνάμεων, ιδίως της Αγγλίας και Αυστροουγγαρίας, που επέτυχαν την αναθεώρησή της με το συνέδριο του Βερολίνου, όχι για να προστατεύσουν την “ψυχορραγούσα” Οθωμανική αυτοκρατορία, αλλά για να αποκομίσουν και αυτοί ικανοποιητικά οφέλη.
Η Ελλάδα, που είχε πολλά δικαιώματα ως κληρονόμος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αγνοήθηκε κατά τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου.
