Ίων Δραγούμης
Ίων Δραγούμης
Ο Ίων Δραγούμης υπήρξε αγωνιστής, πατριώτης και λόγιος και κατ’ άλλους κορυφαίος εκφραστής του ακραίου ελληνικού σωβινισμού. Διακρίθηκε ως υπέρμαχος της Μεγάλης Ιδέας. Γιος του Στέφανου Δραγούμη, Μακεδών, με καταγωγή από το Βογατσικό Καστοριάς, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 14 Σεπτεμβρίου 1878 και σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Δολοφονήθηκε στις 31 Ιουλίου 1920 στην Αθήνα, για λόγους πολιτικούς, κοντά στους Αμπελόκηπους, εκεί όπου ήταν άλλοτε οι στρατώνες του πεζικού και όπου στήθηκε αναμνηστική στήλη.
Συνδέθηκε ερωτικά με την Πηνελόπη Δέλτα -ο έρωτάς τους περιγράφεται ως πλατωνικός- συγγραφέα μυθιστορημάτων που συνδέονται με την εποχή του αποκαλούμενου Μακεδονικού Αγώνα. Από το 1902 μπήκε στον διπλωματικό κλάδο, υπηρέτησε ως υποπρόξενος, κατόπιν απαίτησής του, στο Μοναστήρι και εν συνεχεία στην Ανατ. Μακεδονία, στο Προξενείο Σερρών, στην Ανατολική Ρωμυλία στο Προξενείο του Πύργου και στη Θράκη, στο Προξενείο Φιλιπούπολης, ως το 1907. Σε συνεργασία με τον γαμπρό του Παύλο Μελά, που ήταν σύζυγος της αδερφής του, οργάνωσε τις ορθόδοξες κοινότητες εναντίον των βουλγαρικών κομιτάτων, κινητοποίησε τις Ελληνικές Δυνάμεις κι αναδείχθηκε ένθερμος απόστολος του Μακεδονικού Αγώνα. Ανάλογες πατριωτικές προσπάθειες κατέβαλε κατά τη διετία 1907 -1909 στην Κωνσταντινούπολη, υπηρετώντας στην εκεί ελληνική πρεσβεία. Το 1909 βοήθησε στην προπαρασκευή του πατριωτικού κινήματος. Το 1910 συνέπραξε στην ίδρυση του «Εκπαιδευτικού Ομίλου».
Το 1911, όταν κατέλαβαν τα Δωδεκάνησα οι Ιταλοί , συγκρότησε στην Πάτμο πανδωδεκανησιακό συνέδριο, που πρόλαβε να διακηρύξει το αίτημα της Ένωσης με την Ελλάδα, (Συνέδριο Πάτμου (1912)). Το 1912, δεκανέας, υπηρέτησε στο επιτελείο του αρχιστράτηγου Κωνσταντίνου. Μαζί με τον Βίκτορα Δούσμανη και τον Ιωάννη Μεταξά στάλθηκε να διαπραγματευτεί με τον Ταχσίν πασά την παράδοση της Θεσσαλονίκης, στην οποία και πρώτος ύψωσε την ελληνική σημαία. Το 1914 πήγε πρεσβευτής στην Αγία Πετρούπολη, όπου και διαχειρίσθηκε με επιτυχία το ζήτημα του Αγίου Όρους, φροντίζοντας παράλληλα να οργανώσει τις ελληνικές κοινότητες της Ρωσίας. Το 1915 εκλέχθηκε βουλευτής Φλωρίνης. Το 1916 εξέδωσε το περιοδικό «Πολιτική Επιθεώρησις». Το 1917 εξορίστηκε από τη Κυβέρνηση Ε. Βενιζέλου στην Κορσική, απ’ όπου γύρισε το 1919. Η επακόλουθη ένταξή του στο αντίθετο, από το βενιζελικό στρατόπεδο, έγινε αιτία, όταν μαθεύτηκε η δολοφονική απόπειρα στο Παρίσι εναντίον του Βενιζέλου, να συλληφθεί σε ενέδρα ανδρών της, ασφαλείας του τότε αρχηγού της Χωροφυλακής Εμμανουήλ Ι. Ζυμβρακάκη, και να βρει τραγικό τέλος στο σημείο που έχει σήμερα ανεγερθεί η αναμνηστική στήλη.
