Ψαθάδες
Οι Ψαθάδες είναι χτισμένες σε απόσταση 8 περίπου χλμ. νοτιοανατολικά του Διδυμοτείχου, στην ανατολική όχθη του ποταμού Έβρου, οι οποίες σήμερα είναι υπό Τουρκική κατοχή, ακριβώς απέναντι από το χωριό Αμόριο του Δήμου Ορφέα (έδρα Λάβαρα).Για το πότε ακριβώς χτίστηκαν οι Ψαθάδες, υπάρχουν διάφορες ασαφείς απόψεις, οι οποίες τοποθετούν την ίδρυσή τους ως και τον 12ο αιώνα μ.Χ.
Υποστηρίζεται πολύ έντονα ότι οι Ψαθάδες πρωτοκατοικήθηκαν στα μέσα του 16ο αιώνα από μία ομάδα Αρβανιτών από το Μέτσοβο της ΄Άρτας, και η αιτία ήταν ότι η περιοχή αυτή είχε πολλά καραγάτσια τα οποία ήταν πολύτιμα για την ομάδα αυτή των ανθρώπων, αφού απαρτιζόταν από τεχνίτες του ξύλου. Αυτό όμως δεν δείχνει να είναι αληθινό, γιατί οι Μεγαλοζαλουφιώτες, οι οποίοι ήταν Χριστιανοί Αλβανόφωνοι Ηπειρώτες και κατέφυγαν σε αυτή τη περιοχή κατά το 1468 μ.Χ. για να γλιτώσουν από την πονηριά των Τούρκων, οι οποίοι, με μόνη αφορμή το ότι ήταν αυτοί Αλβανόφωνοι, προσπάθησαν να τους εξισλαμίσουν, και μετά την ανταλλαγή του 1922 μετοίκισαν στα χωριά Χειμώνιο, Θούριο, Σαράκιο, Πύθιο, Κλησσώ, Δίκαια, Καβύλη του Νομού Έβρου και σε χωριά του Νομού Σερρών, ξεχωρίζουν στην ενδυμασία, την γλώσσα και στις παραδώσεις από τους εντόπιους Θρακιώτες, οι Ψαθιώτες όμως δεν διαφέρουν σε τίποτε.
Το όνομά τους οι Ψαθάδες το απέκτησαν από το κύριο επάγγελμα των κατοίκων της, το οποίο ήταν πλέκτες ψαθών. Σε αυτό βοήθησε και το ότι στην περιοχή αυτή είχε άφθονη βλάστηση από σάζια, τα οποία είναι κάτι χόρτα, που είναι απαραίτητα για το πλέξιμο της ψάθας. Και οι Τούρκοι όμως, ονομάζουν το χωριό Hasirciarnavutky = Χασιρτζή-αρναούτ-κιοϊ (Ψαθαδο-αρβανιτο-χώρι). Για τη δεύτερη ονομασία (δηλαδή Ψαθαδο-αρβανιτοχώρι) θέλω να καταθέσω, προσθέτοντας στην παραπάνω κατάρριψη του ισχυρισμού περί Αρβανίτικης καταγωγής των Ψαθιωτών και τον εξής λογισμό μου: «Επειδή οι καπεταναίοι του Μεγάλου Ζαλουφίου έκαναν την ζωή των Τούρκων δύσκολη, γι’ αυτό το λόγο, είναι πιθανό, οι Τούρκοι να αποκαλούσαν όλους τους Χριστιανούς της περιοχής Αρβανίτες, και οι Ψαθάδες ήταν καθαρά Χριστιανικό χωριό». Άλλωστε από τότε ακόμη υπήρχε η φράση: «Αυτός έχει Αρβανίτικο κεφάλι» δηλαδή έχει αγύριστο κεφάλι, δεν αλλάζει τις πεποίθησης του.
